Schrift

Met de Romeinen kwamen ook de eerste geschreven teksten naar Nederland en werd er voor het eerst over dat land en zijn bewoners geschreven. Er zijn teksten van beroemde schrijvers bekend, maar de meeste teksten die we uit Romeins Nederland over hebben, zijn heel eenvoudig: namen, korte notities, inscripties. Ze zijn ingekrast, ingebeiteld, ingebrand of ingeslagen in aardewerk, metaal, steen en hout.

Ernstige waarschuwing

We weten maar heel weinig van de militairen die in fort Fectio gelegerd waren. Aleen hun namen zijn soms bekend, doordat ze die op hun eigendommen hebben aangebracht. Soldaat Euhodus heeft iets meer prijsgegeven van zijn persoon. Op de onderkant van zijn zwarte bord heeft hij niet alleen zijn naam geschreven, maar ook zijn medesolaten gewaarschuwd om ervan af te blijven. De binnenste ring van woorden luidt EVHODI SVM PONE ME, wat betekent: `Ik ben van Euhodus, zet me neer’. In de ring daarbuiten was hij nog strenger. Daar staat SIC VALEAS NOLI ME PONERE, wat ongeveer betekent: `als je gezond wilt blijven, laat me dan staan’. Tenminste: dat bedoelde hij, maar hij schreef per ongeluk: ` als je gezond wilt blijven, zet me dan niet neer’ – het tegenovergestelde van wat hij bedoelde! Voor wie de inscriptie zelf wil ontcijferen: alles is met hoofdletters geschreven en een E wordt aangeduid als II. Verder ontbreken er wat letters en woorden. Wat Euhodus betreft: hij kon vermoedelijk beter schrijven dan de meeste van zijn medesoldaten en deed veel moeite om zijn bord te voorzien van een uitvoerige waarschuwing. Misschien had hij slechte ervaringen met medesoldaten die zijn  borden hadden gestolen of gebroken, of was hij vies van de gedachte dat iemand van zijn bord zou eten. Of misschien was hij van nature een wantrouwig man.