Huis & Haard

Heb je er ooit bij stilgestaan, hoeveel spullen je in huis hebt? En hoeveel je daarvan iedere dag weggooit? Vroeger hadden de mensen minder in hun kasten, in hun keuken en op hun tafel, maar ze zorgden toch nog voor veel afval. Veel daarvan is verbrand of verteerd, maar veel andere restanten van vroegere huishoudens vinden we terug in kuilen, sloten en putten.

Oude bekende uit Dorestad

Knut Hjalmar Stolpe (1841-1905) was een Zweeds archeoloog, die gespecialiseerd was in de Vikingtijd. In het kader van die belangstelling bezocht hij in 1880 Wijk bij Duurstede, waar toen resten van de vroegmiddeleeuwse handelsplaats Dorestad werden opgegraven. Vrolijk werd hij er niet van: er was geen sprake van verantwoord  archeologisch onderzoek,

maar van ongecontroleerd spitten naar waardevolle voorwerpen. `Het is een schandalige vernietiging van resten die zo belangrijk zijn voor de cultuurgeschiedenis van Nederland’, schreef hij naar huis. Intussen had hij genoeg voorwerpen gezien die hem bekend voorkwamen van zijn eigen onderzoek in Zweden. Waarschijnlijk, zo meende hij, was Dorestad de plaats van herkomst van `de rechthoekige geëmailleerde mantelspelden’ die hij uit het Zweedse Birka kende, eveneens een vroegmiddeleeuwse handelsnederzetting. 

130 jaar na Stolpes bezoek hebben archeologen in Wijk bij Duurstede-De Geer een proefopgraving uitgevoerd, ditmaal op een manier die de Zweed wél bevallen zou zijn. Op de plaats waar zich in de bodem een middeleeuwse begraafplaats bevindt, vonden ze precies zo’n rechthoekige fibula (mantelspeld) als Stolte beschreef. Door de concave zijkanten noemen wij het een `kussenfibula’. Het type wordt gedateerd in de eerste helft van de 9^de eeuw.