Leger & Soldaten

De soldaten verloren wel eens iets van hun wapenrusting. Onderdelen van harnassen en wapens raakten kwijt, oud materiaal werd weggegooid of vergeten.  Ook deze soldatenspullen vinden de archeologen terug in de bodem. 

Grof gemalen            

Een van de grote voordelen van het soldaat zijn in het Romeinse leger was de zekerheid dat je elke dag te eten kreeg, en niet weinig ook. Een boer of stedeling kon wel eens honger lijden als de oogst mislukte of voedseltransporten niet hun plaats van bestemming bereikten. Maar het leger ging altijd voor, zeker waar het om het basismenu ging: vlees, kaas, wijn, zout, en brood. Voor dat laatste onmisbare voedingsmiddel was een dagrantsoen bepaald van driekwart pond tot een kilo graan per man. Dat graan was meestal gewone broodtarwe, soms de bij de Romeinen geliefde spelt tarwe, en heel soms, als het niet anders kon, de `Germaanse’ rogge. Het werd allemaal gemalen met behulp van grote ronde maalstenen van tefriet, een grofkorrelig vulkanisch gesteente dat in de Eifel werd gewonnen. Dit is een fragment van zo’n steen, gevonden aan boord van het tweede-eeuwse vrachtschip `Woerden 7’, hoewel niet helemaal zeker is dat het tot de lading behoorde. In het ingehakte vierkante gat zat de aandrijfas, door het ronde gat werden graankorrels toegevoegd. Tussen twee van zulke stenen, rondgedraaid met mens- of dierkracht, werd dan een grof meel bereid, vol stukjes steen die het soldatengebit flink konden doen slijten. Maar dat was een kleine prijs voor een gegarandeerd dagelijks broodrantsoen.