Romeinen tegenover de Heuvelrug

In de eerste vier eeuwen van de jaartelling was Nederland ten zuiden van de grote rivieren deel van het Romeinse Rijk. De grens lag aan de Rijn, die toen nog niet bedijkt was en regelmatig een andere bedding koos. Ten noorden daarvan lag het land van Germaanse stammen, waar de Romeinen zich over het algemeen niet lieten zien. Zij verschansten zich in forten op de zuidelijke oever van de rivier.

Er zijn een paar uitzonderingen, waarbij het leger zich ook ten noorden van de rivier heeft begeven. De meest geheimzinnige vindplaats ligt bij Amerongen. Bij het winnen van zand in de uiterwaarden tussen die plaats en Elst – dus op de vroegere noordelijke oever – zijn verschillende voorwerpen met een militair karakter gevonden. Wanneer het Romeinse leger hier actief is geweest, en hoe lang, is jammer genoeg niet te zeggen. Een echte opgraving heeft nooit plaatsgevonden. De vondsten kunnen te maken hebben met een naburig fort dat op de zuidoever bij Maurik (provincie Gelderland) moet hebben gelegen en toen waarschijnlijk Mannaricium heette.

Fossiel hars                

Barnsteen (`gebrande steen’) was in vroeger tijden een geliefd materiaal voor het maken van sieraden en decoratieve beeldjes. De diep-oranje kleur en het halftransparante materiaal fascineerden de mensen in de prehistorie en lang daarna. Misschien werden ze ook geïntrigeerd door de insecten die soms in de stukjes barnsteen te zien waren. Dat komt doordat barnsteen stukjes fossiel dennenhars zijn, waar miljoenen (!) jaren geleden, toen de substantie uit de dennenbomen kwam druppelen, kleine insecten een kleverige dood vonden. De Romeinen wisten dit niet, maar zagen wel in dat de harde stukken ooit vloeibaar moesten zijn geweest. Zij hadden veel over voor dit materiaal, dat vooral aan de kusten van het Oostzeegebied wordt gevonden. In kleinere hoeveelheden en groottes spoelt het ook wel aan op de stranden van onze Waddeneilanden.

Waar dit onbewerkte stukje barnsteen, opgehaald uit de uiterwaarden bij Amerongen, vandaan komt, is niet te zeggen. Van deze vindplaats komen veel Romeinse militaire vondsten. Misschien dat een Romeinse soldaat het brokje ooit heeft gevonden of gekregen en het als een talisman heeft meegedragen?